Yazıma Milgram Deneyi'ni kısaca anlatarak başlamak istiyorum. Bu deneyde otoriteye karşı itaat sorgulanmış ve insanların otorite karşısında ne kadar ileri gidebileceği araştırılmıştır. Deneye gelecek olursak;
deneklere öğretmen ve öğrenci olarak iki gruba ayrılacakları,
öğretmenlerin öğrencilere soru sorması gerektiği ve
öğrencinin doğruyu bilemediği takdirde öğretmenin öğrenciye elektrik şoku vermesi gerektiği söylenir. Denekler odaya yerleştirilir. Öğretmen soruları sırayla sorar. Öğrencinin bilemediği her soru için öğrenciye elektrik şoku verilmektedir . Bilinmeyen soru sayısı arttıkça elektrik şoku da arttırılır. Yan odadan çığlıklar gelirken deneye katılan öğretmen adlı denekler elektrik şokunu vermeye devam eder. Buraya kadar her şey tamam. Deneklerin bilmediği durum ise şu; aslında öğrenci deney grubu yoktur. Yani yan odadan gelen çığlıklar tamamen düzmecedir. Deneyi yarıda kesmek isteyenler olsa da gözlemci devam edin dediği için çığlıkların şiddeti artmasına rağmen denekler deneye devam eder. Çığlıklar kesilir ama denekler buna rağmen elektrik akım şiddetini arttırarak şok verirler.
Deneyi deşecek olursak; deneklerin hiçbirinin psikolojik rahatsızlığı yoktu. Her yaştan, her meslek grubundan insan vardı. Peki bu insanlar yap emri karşısında nasıl vahşileşebildiler? Evet vazgeçmek isteyenler olur ama devam edin denilince deneye devam edilir.
Peki bu deneyin hayattaki yeri nedir? Benim fikrime göre, hayattaki otorite; aile-devlet-çevredir. Deneydeki öğretmen de öğrenci de biziz. Ve bir çocuk olarak başladığımız bu deneyin ileriki aşamasında da otorite biz olacağız. İtaatkar bir insanın yapabilecekleri çok korkunç iken milyonlarca itaatkarın bir araya gelmesi hayal edilemeyecek derecede korkunçtur. Şiddeti arttır denildiğinde arttırmaktan başka neyi biliyoruz? Boyun eğme isteğimizin kırbaçlanarak, onlara dönüşmemiz, bir şok verişimize bakar.
Durdurun deneyi inecek var!
Fesfuscum
To
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder